Raad van State maakt intern salderen weer vergunningplichtig

Op 18 december 2024 heeft de Raad van state een uitspraak gedaan over de natuurvergunningen van de Rendac en de Amer energiecentrale. In die hoger beroepszaken zou het vooral over latente ruimte gaan echter kwam de Raad van State met een verrassing: intern salderen wordt weer vergunningplichtig. In dit bericht proberen we de gevolgen voor u uit te leggen.

Wat is intern salderen?

Dat is als u uw bedrijfsvoering gaat wijzigen en daarbij binnen uw vergunde hoeveelheid stikstof blijft. Op dit moment lijkt het erop dat het in ieder geldt voor als u:

• Het vee wil herverdelen over de bestaande stallen.
• Een luchtwasser wil plaatsen en daarmee uit wilt gaan breiden in het aantal vee passend binnen de vergunde stikstofruimte.
• Bijvoorbeeld nu vleesvarkens houdt, maar daarvoor in de plaats kippen wil gaan houden.

Uitspraak intern salderen 2021

De Raad van State heeft op 20 januari 2021 uitgesproken dat door een wetswijziging van de Wet natuurbescherming, intern salderen niet langer vergunningplichtig zou zijn. Die uitspraak is bekend onder de naam ‘Logtsebaan’. Het hoogst haalbare dat in de periode van 1 januari 2020 tot 18 december 2024 te verkrijgen was, was de positieve weigering. We hebben deze positieve weigeringen proberen om te zetten in ‘normale’ vergunningen, o.a. via een proefproces. In het proefproces oordeelde de Raad van State in februari 2024 nog dat intern salderen écht vergunningvrij zou moeten zijn. Des te vreemder is de uitspraak van woensdag.

De Raad van State is afgelopen woensdag dus teruggekomen op wat zij de afgelopen 4 jaren verkondigde.

Wat zijn de nieuwe regels?

1. Zo goed als alle wijzigingen in bedrijfsvoering binnen een agrarisch bedrijf lijken weer vergunningplichtig te worden;
   1. De Raad van State heeft n.a.v. de uitspraak een stroomschema opgesteld over hoe de stappen van toetsing er nu uit komen te zien, die vat e.e.a. samen uit deze uitspraken. Dit schema is hier te bekijken: stroomschema
      
2. Als de stikstofreferentie is gebaseerd op milieutoestemmingen dan moeten niet gerealiseerde stallen uit de referentie worden gestreept, heeft u natuurvergunningen (en mag u deze zonder nieuwe vergunning uitvoeren) dan is dat niet het geval. Kijk voor de exacte verwoording naar het stroomschema.

2. Er moet bij intern salderen voortaan ook naar “additionaliteit” gekeken worden als het bedrijf invloed heeft op “te” overbelaste Natura2000 gebieden. Wat erop neer komt dat er een overweging moet worden gemaakt of alle stikstof gebruikt mag worden voor intern salderen of dat er een gedeelte ten goede van de natuur zou moeten komen.

Met name de toetsing aan het additionaliteitsvereiste en aan de regels voor latente ruimte moet met de tijd duidelijk(er) worden.

Positieve weigering gehad?

Voor bedrijven met een positieve weigering ontstaat er een bijzondere situatie. De bedrijven hebben te goeder trouw een vergunningsaanvraag ingediend bij de provincie en getracht een vergunning te krijgen, die vervolgens niet met een vergunning werd afgehandeld maar met een positieve weigering. Nu verlangt de Raad van State alsnog dat men (weer) een goede vergunning aanvraagt/verkrijgt. Echter, de regels verschillen nogal tussen toen en nu.

Zo kan het zijn dat u een positieve weigering heeft voor een emissiearme techniek waarvan we nu door jurisprudentie weten dat er geen vergunning voor mogelijk is vanwege de onzekerheid van de emissiefactoren (waarbij we nog altijd in conclaaf zijn met de provincies over voor welke systemen dit geldt). Ook is het mogelijk dat er destijds gebruik gemaakt is van vergunde latente stikstofruimte. Toen geen probleem, maar met de voorliggende uitspraak is dit niet langer mogelijk.

De Raad van State lijkt te beseffen dat zijzelf een probleem hebben veroorzaakt. Zodoende is er een overgangstermijn tot 1 januari 2030 gegeven voor bedrijven met een positieve weigering. Kortom, heeft u een positieve weigering ontvangen dan heeft u tot 2030 om hiervoor een nieuwe vergunning te regelen bij de provincie. Heeft u een positieve weigering ontvangen en wilt u weten hoe het nu in uw specifieke situatie zit, mail of bel dan met uw adviseur. Hij of zij zal u dan informeren over de (rechts)gevolgen.